Lidhur me procesin e dekriminalizimit, legjislacioni në Republikën e Shqipërisë synon krijimin e mekanizmave ndalues për zgjedhjen e shtetasve të cilët ndodhen në rrethana që cënojnë integritetin e funksionarit publik. Në realizimin e këtij procesi verifikues janë të përfshirë institucione të rëndësishme si Prokuroria e Përgjithshme, KQZ, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, Drejtoria e Përgjithshme e Gjendjes Civile dhe autoritetet homologe të vendeve fqinje.
Nga monitorimi i formularëve të vetëdeklarimit të 584 kandidatëve të propozuar nga subjektet politike të regjistruara dhe kandidatë të pavarur, në 5 Qarqet të vendit, indiciet që kanë nxitur KQZ-në për të kërkuar verifikim të thelluar nga Prokuroria e Përgjithshme kanë qenë të dhënat e dokumentuara nga vetë subjektet në formularët e tyre të dekriminalizimit. Vetëm në 1 rast, për një kandidat të pavarur, KQZ ka kërkuar verifikim bazuar në indiciet e vendimmarrjeve të saj të mëparshme për mosrespektim të kuotave gjinore nga ana e këtij kandidati. Gjatë periudhës së monitorimit të këtij procesi rezulton se vetëm në rastin e 1 kandidati pjesë e listës së 5 qarqeve objekt monitorimi, është përfunduar procesi i verifikimit nga ana e Prokurorisë së Përgjithshme, duke mos gjetur cënim të legjislacionit për dekriminalizimin. Ndaj 9 kandidatëve, pjesë e listave shumëemërore të subjekteve në qarqet objekt monitorimi, rezulton se Prokuroria e Përgjithshme ka kërkuar informacion nga ana e autoriteteve policore të huaja apo Ministrive të Drejtësisë homologe.
Në përfundim të këtij procesi monitorimi:
1. Referuar garantimit të integritetit të kandidatëve, në kushtet e zbatimit të legjislacionit të posaçëm për dekriminalizimin, iu rekomandojmë subjekteve zgjedhore, me pëlqimin e mundshëm të kandidatëve pjesë e listave shumëemërore, jashtë periudhës zgjedhore ose menjëherë pas regjistrimit të tyre në KQZ, të kërkojnë verifikimin e thelluar nga ana e Prokurorisë së Përgjithshme.
2. KShH rekomandon realizimin e ndryshimeve në Kodin Zgjedhor lidhur me afatet e regjistrimit të partive politike si subjekt zgjedhor dhe paraqitjen e listave shumë emërore (nenet 65 dhe 67 KZ). Kjo me qëllim për të mundësuar krijimin e afateve më të arsyeshme që i mundësojnë Prokurorisë së Përgjithshme verifikimin e formularëve që i dërgohen nga KQZ-ja.
Raporti i plote i KSHH gjendet ne linkun:
https://ahc.org.al/wp-content/uploads/2021/06/Raport-per-Dekriminalizimin_-Zgjedhje-Parlamentare-Prill-2021.pdf?fbclid=IwAR0DN7Ddc-BLhtIL-KckNuXUUugdt4bS-OzLu8hU9kIKlsqh5AQK_P8Rf7w
